Nền giáo dục Việt Nam trong những năm gần đây đã và đang thực hiện bước chuyển đổi từ chương trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học. Nghĩa là từ chỗ quan tâm đến việc học sinh học cái gì đến chỗ quan tâm học sinh vận dụng được cái gì qua việc học. Chính vì vậy, yêu cầu của đổi mới giáo dục là phải thực hiện thành công việc chuyển đổi từ phương pháp dạy học theo lối truyền thụ một chiều sang dạy cách học, cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành năng lực và phẩm chất. Song do đại dịch COVID-19 lan rộng khiến học sinh cả nước chuyển sang hình thức dạy học trực tuyến. Điều đó phần nào đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc đảm bảo chất lượng dạy và học môn Ngữ văn. Nắm bắt được điều đó, nhóm Ngữ văn trường THCS Văn Đức tiến hành nghiên cứu, xây dựng chuyên đề: “Phát huy năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo trong dạy học Ngữ văn 8” với mong muốn được cùng các đồng nghiệp trao đổi, bàn bạc, đóng góp ý kiến, bổ sung để cùng nhau tìm ra phương pháp thực hiện việc dạy học theo định hướng phát triển năng lực môn Ngữ văn lớp 8. Chuyên đề do đồng chí Nguyễn Việt Hùng thực hiện tại lớp 8B.
Quá trình thực hiện chuyên đề, đồng chí Hùng đã lên ý tưởng, soạn giảng và trình bày trước tổ. Các đồng chí nhóm Văn sau khi nghe ý tưởng đã tiến hành thảo luận và đóng góp ý kiến xây dựng chuyên đề. Các thầy cô trong nhóm đã có buổi thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm và thống nhất nội dung chuyên đề, và trao đổi các kĩ thuật dạy học tùy thuộc từng đối tượng học sinh. Chuyên đề được thực hiện ngày 16/4/2022, đã mang lại nhiều điều thú vị cho học sinh trong việc lĩnh hội tri thức. Môn Ngữ văn góp phần hình thành, phát triển ở học sinh những phẩm chất chủ yếu và năng lực chung theo các mức độ phù hợp với môn học. Qua giờ học, các năng lực chung và năng lực đặc thù của môn Văn đã đến gần hơn với các con học sinh. Một số năng lực trong giờ học phải kể tới:
- Năng lực chung: Năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo
- Năng lực đặc thù của môn Văn: năng lực ngôn ngữ và năng lực văn học.
Các em học sinh đã tích cực tham gia các hoạt động từ cá nhân tới họp tác nhóm, giữa thầy – trò và giữa các em đã thường xuyên tương tác, sôi nổi hỏi đáp, chia sẻ với nhau trong giờ học. Tiết học sôi nổi, học sinh thích thú, phần thảo luận, đưa ra ý kiến cá nhân của học sinh rất tích cực. Chuyên đề thực hiện nhằm khắc phục tình trạng dư âm của việc dạy học online, truyền thụ một chiều và ghi nhớ máy móc. Việc đổi mới phương pháp và hình thức dạy học theo hướng tập trung hướng dẫn các hoạt động học, tăng cường tối đa khả năng vận dụng kiến thức đã học của học sinh vào hoạt động thực hành đã được đồng chí Hùng tận dụng triệt để.